Zadatek w usługach kosmetycznych, fryzjerskich – co warto wiedzieć?

Zadatek – jedna z form zabezpieczenia umowy przed potencjalnym niewywiązaniem się jednej ze stron z niej. Bardzo często mylony z “zaliczką” a nawet używany w słownictwie zastępczo co jest błędem. Zadatek jest uregulowany w kodeksie cywilnym i jasno wynika z niego co można a co nie, natomiast “zaliczka” nie jest uregulowana w przepisach dlatego też, jeżeli ktoś używa określenia “zaliczka” powinien jasno określić jakie są jej cele, co w przypadku jeżeli jedna ze stron nie wywiąże się z umowy, co jeżeli jest to kontrahent, a co jeżeli konsument, czy np. wartość zaliczki zostaje pobrana na poczet płatności itp., również na co warto zwrócić uwagę czy przypadkiem “zaliczka” nie ma wartości wygórowanej. Natomiast o zaliczce szczegóły postaram się napisać w późniejszym terminie bo jest to osobny temat do rozważań, dlatego dziś jedynie pobieżnie wskazuje na ten zakres.

Wracając jednak do meritum czym jest zadatek. Zgodnie z Art. 394. § 1. Kodeksu cywilnego -> “W braku odmiennego zastrzeżenia umownego albo zwyczaju zadatek dany przy zawarciu umowy ma to znaczenie, że w razie niewykonania umowy przez jedną ze stron druga strona może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić i otrzymany zadatek zachować, a jeżeli sama go dała, może żądać sumy dwukrotnie wyższej.
§ 2. W razie wykonania umowy zadatek ulega zaliczeniu na poczet świadczenia strony, która go dała; jeżeli zaliczenie nie jest możliwe, zadatek ulega zwrotowi.
§ 3. W razie rozwiązania umowy zadatek powinien być zwrócony, a obowiązek zapłaty sumy dwukrotnie wyższej odpada. To samo dotyczy wypadku, gdy niewykonanie umowy nastąpiło wskutek okoliczności, za które żadna ze stronnie ponosi odpowiedzialności albo za które ponoszą odpowiedzialność obie strony.”

Natomiast idąc dalej, zgodnie z Art. 395. Kodeksu cywilnego “§ 1. Można zastrzec, że jednej lub obu stronom przysługiwać będzie w ciągu oznaczonego terminu prawo odstąpienia od umowy. Prawo to wykonywa się przez oświadczenie złożone drugiej stronie.
§ 2. W razie wykonania prawa odstąpienia umowa uważana jest za niezawartą. To, co strony już świadczyły, ulega zwrotowi w stanie niezmienionym, chyba że zmiana była konieczna w granicach zwykłego zarządu. Za świadczone usługi oraz za korzystanie zrzeczy należy się drugiej stronie odpowiednie wynagrodzenie.”

Kolejno zgodnie z Art. 396. Kodeksu cywilnego “Jeżeli zostało zastrzeżone, że jednej lub obu stronom wolno od umowy odstąpić za zapłatą oznaczonej sumy (odstępne), oświadczenie oodstąpieniu jest skuteczne tylko wtedy, gdy zostało złożone jednocześnie z zapłatą odstępnego.“

Jak widać powyżej zadatek jasno reguluje kwestie co można a co nie i jakie są granice używania takiego rodzaju zabezpieczenia. Natomiast w prawie są pewne ograniczenia wynikające z innych przepisów np. przepisów prawa konsumenckiego. Jako, że branża beauty w większości skierowana jest do osób fizycznych (konsumentów) wówczas należy mieć na uwadze, że z zadatkiem trzeba uważać, bo niektóre praktyki mogą zostać uznane za czynności naruszające zbiorowe interesy konsumentów czy chociażby jako klauzula niedozwolona w regulaminie.

Najczęściej błędem w regulaminach, czy też w praktyce jest stosowanie pobierania zadatku w wysokości 100% wartości świadczenia/usługi jaka ma być wykonana. Takie działanie jest uznawane za działanie naruszające interesy konsumentów.

Przykładem niedozwolonej praktyki jest sytuacja w której np. salon kosmetyczny pobierał by 100% wartości usługi jako bezzwrotnego zadatku w przypadku gdy klient rezygnuje z usługi.

Zgodnie z decyzją UOKIK w sprawie nr. RGD-61-414/MLM uznano, że “na podstawie art. 27 ust. 1 i 2 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów uznaje się za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów, określoną w art. 24 ust. 1 i ust. 2 pkt 3 tej ustawy, działania przedsiębiorcy polegające na ustaleniu, że wpłaty za pobyt w ośrodku xxxxx w xxxxx, uiszczane w wysokości 100% ceny, mają charakter zadatku i nie podlegają zwrotowi, w razie rezygnacji przez klienta z wykonania umowy, które to działanie może wyczerpywać znamiona nieuczciwej praktyki rynkowej zdefiniowanej w art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (Dz. U. Nr 171, poz. 1206) i stwierdza się zaniechanie stosowania tej praktyki z dniem 1 stycznia 2014 r.“

Dodatkowo w decyzji czytamy, że ” Jako bezprawne należy kwalifikować takie zachowania danego przedsiębiorcy, które są sprzeczne z prawem, zasadami współżycia społecznego lub dobrymi obyczajami, bez względu na winę, a nawet świadomość sprawcy. Dla ustalenia bezprawności działania wystarczy, że określone zachowanie koliduje z przepisami prawa (por. Komentarz do ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji pod red. Janusza Szwaji, Wyd. CH Beck, Warszawa 2000 r., s. 117-118).W przedmiotowej sprawie Prezes Urzędu postawił przedsiębiorcy zarzut sto- sowania działań bezprawnych związanych ze stosowaniem nieuczciwej prakty- ki rynkowej zdefiniowanej w art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (Dz. U. Nr 171, poz. 1206).” Oznacza to, że nie tylko działania przedsiębiorcy mogą być sprzeczne z prawem, ale również zasadami współżycia społecznego lub dobrymi obyczajami i co najważniejsze bez względu na winę czy świadomość. Takie podejście tylko podkreśla, że przedsiębiorca nie tylko musi poszerzać wiedzę w zakresie obrotu konsumenckiego, ale również nie może się powoływać na brak świadomości w danym zakresie. Przypomnę, że przedsiębiorca to profesjonalista, a więc świadcząc jakieś usługi w danym zakresie musi wykazywać się nie tylko podwyższoną należytą starannością w zakresie usług jakie wykonuje ale również w zakresie wiedzy innych dziedzin, które są niezbędne do funkcjonowania danego biznesu np. prawnej.

Trzeba mieć na uwadze, że pobieranie zadatku nie jest zabronione jednak jego wartość nie powinna naruszać powyżej wskazanych kwestii, a więc nie powinna być wygórowana. Najczęściej w praktyce obserwuje, że stosuje się pobieranie zadatku w wysokości 30%.

Na stronie UOKIK można znaleźć wsparcie dla konsumentów w poniższych kwestiach.

Pomoc dla konsumentów: 800 007 707, rzecznicy konsumentów, Federacja Konsumentów, porady@dlakonsumentow.pl, Inspekcja Handlowa.

Autor:

Charlotta Lendzion, Prawnik, właściciel LLEGAL, Stały Mediator przy Sądzie Okręgowym w sprawach cywilnych,
Członkini Stowarzyszenia Praktyków Ochrony Danych SPOD, Autorka książki z zakresu odpowiedzialności odszkodowawczej oraz licznych artykułów prawniczych. Certyfikowany Tester Oprogramowania -ISTQB FL, Certyfikowany Trener Szkoleniowiec, Aktualnie w trakcie badań naukowych w ramach pracy doktorskiej z zakresu prawa nowych technologii i zobowiązań. Na codzień wspieram przedsiębiorców w sprawach z zakresu ochrony danych osobowych oraz prawa przedsiębiorców. 

Jeżeli potrzebujesz wsparcia lub dokumentacji w zakresie RODO, prawa konsumenckiego w twoim salonie pisz śmiało. 
KONTKT

_________________________________

Podana powyżej treść nie jest opinią prawną, poradą prawną ani nie może być odbierana jako interpretacja prawna. Treść ma jedynie charakter informacyjny. Wszelkie decyzje powinny być podejmowane na podstawie dokładnej analizy ryzyka oraz weryfikacji prawnej. Tylko dokładna weryfikacja stanu faktycznego Twojej sprawy umożliwia wskazanie najlepszych rozwiązań prawnych w Twojej sprawie. W tym celu skontaktuj się z prawnikiem. Artykuły zamieszczone na stronie są aktualne na dzień publikacji, z racji tego, że prawo często się zmienia mniej na uwadze to, że podane informacje mogą być już nieaktualne.