Produkt niebezpieczny – roszczenie o odszkodowanie

Problematyka odpowiedzialności za produkt niebezpieczny jest dla wielu mało zrozumiała, dlatego też dziś post o zarysie odpowiedzialności z tego tytułu.

Celem przepisów, które są obecnie jest przede wszystkim bezpieczeństwo osób, które używają danych produktów. Przeważnie i co wskazują różne źródła wadliwość produktu jako takiego wynika w głównej mierze – albo z jego niedostosowaniem do przepisów i wymogów, albo z racji tego, że ktoś wprowadza produkt do obrotu nie wiedząc co się z nim wiąże – dodatkowo może zdarzyć się również tak, że dany produkt nie przeszedł wystarczającej ilości testów. Jakby nie nazwać, wszystko dotyczy zgodności z prawem danego produktu.

Warto wskazać, że jeżeli dochodzi do szkody, to w pierwszej kolejności poszkodowany konsument zwraca się do sprzedawcy i to on odpowiada za szkody. Szkodą może być np: śmierć, jakieś obrażenia ciała czy chociażby szkody materialne w rzeczach osobistych przekraczające 500 euro.

„Art.  449¹.  [Produkt niebezpieczny]

§  1. Kto wytwarza w zakresie swojej działalności gospodarczej (producent) produkt niebezpieczny, odpowiada za szkodę wyrządzoną komukolwiek przez ten produkt.

§  2. Przez produkt rozumie się rzecz ruchomą, choćby została ona połączona z inną rzeczą. Za produkt uważa się także zwierzęta i energię elektryczną.

§  3. Niebezpieczny jest produkt niezapewniający bezpieczeństwa, jakiego można oczekiwać, uwzględniając normalne użycie produktu. O tym, czy produkt jest bezpieczny, decydują okoliczności z chwili wprowadzenia go do obrotu, a zwłaszcza sposób zaprezentowania go na rynku oraz podane konsumentowi informacje o właściwościach produktu. Produkt nie może być uznany za niezapewniający bezpieczeństwa tylko dlatego, że później wprowadzono do obrotu podobny produkt ulepszony.

Istotnymi kwestiami są:

• wytwarzaniu produktu końcowego
• wytwarzaniu elementów, które będą częścią składową innego produktu
• imporcie produktu do UE w celu dalszej sprzedaży.

Co ważne, czasami również jest tak, że jeżeli odpowiada za dany produkt kilka firm, wówczas poszkodowany może pozwać do sądu każdą z nich. Co ważne i należy podkreślić to fakt, że umowa sprzedaży nie może posiadać postanowień, które ograniczałyby odpowiedzialność sprzedawcy za wadliwy produkt.

Roszczenia odszkodowawcze

Podobnie jak w klasycznym roszczeniu odszkodowawczym poszkodowany musi wykazać 3 przesłanki. Z tą jednak różnicą, że w tym przypadku są nimi:

• szkoda
• wada produktu
• związek przyczynowy między wadą a szkodą.

Przykład: Klientka korzysta w salonie beauty z rolek (roll masaż). Urządzenie na skutek wady doprowadziło do szkód. Klient ma prawo dochodzić odszkodowania od salonu, ale to czy je uzyska nie będzie wcale takie łatwe.

1. Sąd będzie badał okoliczności np. czy przypadkiem klient nie przyczynił się do szkody np. swoim zachowaniem
2. Nalezy wykazać, że dane urządzenie miało wadę, przez którą doszło do szkody, np. poprzez powołanie biegłego w tym zakresie.

Sprzedawca aby zwolnić się z odpowiedzialności musi udowodnić że:

• nie wprowadził produktu do obrotu – czyli np. wskazać dystrybutora, producenta.
• nie wyprodukował produktu w celu sprzedaży – Problem zaczyna się pojawiać jeżeli sprzedawca wprowadził produkt do obrotu np. kosmetyk, który powoduje szkody.
• wada, która spowodowała szkodę, nie istniała, gdy produkt był wprowadzany do obrotu. Może tak się zdarzyć, jeżeli produkt jest już „stary”. Nie jest tajemnicą, że wiele osób „odkupuje” urządzenia na rynku wtórnym a co za tym idzie może okazać się, że dany produkt posada wady, które ukazały się dopiero po jakimś czasie na skutek konkretnych okoliczności. Np. urządzenie stało w pomieszczeniu nie do tego przeznaczonym, miało kontakt z wilgocią itd
• wada, wynikła tylko z tego, ze produkt musiał spełnić obowiązkowe wymagania techniczne
• „według najnowszych danych naukowych i norm technicznych nikt nie mógł przewidzieć wady w chwili wprowadzenia produktu do obrotu” – Jest to bardzo istotny zakres, albowiem m.in po to warto powołać biegłego, aby udowodnić, że rzeczywiście nikt nie mógł przewidzieć danej wady. Mogą takie sytuacje mieć miejsce chociażby przy wykorzystywaniu sprzętu, które działa na podstawie sztucznej inteligencji.
• W przypadku kiedy wyprodukowano tylko jedną część składową produktu, a wada była wynikiem produktu końcowego może spowodować szkody, jeżeli całość nie jest umiejętnie przetestowana i m.in nie posiada wszelkich zgodności z prawem.

Czas na zgłoszenie szkody

Poszkodowany zgodnie z kodeksem cywilnym ma 3 lata aby wystąpić z roszczeniem o odszkodowanie. Jednak czas ten może być różnie interpretowany więc warto wskazać, że czas ten liczy się od chwili kiedy:

• poszkodowany dowiedział się o szkodzie,
• poszkodowany dowiedział się o wadzie produktu,
• poszkodowany poznał tożsamość producenta.

Sprzedawca odpowiada za produkt niebezpieczny 10 lat od daty wprowadzenia produktu do obrotu.

Gdzie sprawdzić produkty niebezpieczne i jak zgłaszać?

Safety Gate

Zgodnie z informacją na stronie Unii Europejskiej „Organy krajowe państw UE mogą podejmować działania (wycofać produkty z rynku lub zakazać handlu nimi) związane z produktami, które stwarzają poważne zagrożenie dla zdrowia lub bezpieczeństwa konsumentów. Producenci również mogą wycofać z rynku swoje produkty. We wszystkich przypadkach podejmowane działania są rejestrowane w bazie danychSafety Gate. Nie dotyczy to jednak produktów rolnych, produktów farmaceutycznych ani wyrobów medycznych.„

Na stronie Federacji Konsumentów można pobrać pormularz zgłoszenia produktu niebezpiecznego, ale również można udać się do Inspekcji Handlowej.

Przepisy kodeksu cywilnego dotyczące Produktu niebezpiecznego – aktualne na dzień 18.12.2020r.

Art. 449(2). Producent odpowiada za szkodę na mieniu tylko wówczas, gdy rzecz zniszczona lub uszkodzona należy do rzeczy zwykle przeznaczanych do osobistego użytku i w taki przede wszystkim sposób korzystał z niej poszkodowany.

Art. 449(3). § 1. Producent nie odpowiada za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny, jeżeli produktu nie wprowadził do obrotu albo gdy wprowadzenie produktu do obrotu nastąpiło poza zakresem jego działalności gospodarczej.

§ 2. Producent nie odpowiada również wtedy, gdy właściwości niebezpieczne produktu ujawniły się po wprowadzeniu go do obrotu, chyba że wynikały one z przyczyny tkwiącej poprzednio w produkcie. Nie odpowiada on także wtedy, gdy nie można było przewidzieć niebezpiecznych właściwości produktu, uwzględniając stan nauki itechniki wchwili wprowadzenia produktu do obrotu, albo gdy właściwości te wynikały z zastosowania przepisów prawa.

Art. 449(4). Domniemywa się, że produkt niebezpieczny, który spowodował szkodę, został wytworzony i wprowadzony do obrotu w zakresie działalności gospodarczej producenta.

Art. 449(5). § 1. Wytwórca materiału, surowca albo części składowej produktu odpowiada tak jak producent, chyba że wyłączną przyczyną szkody była wadliwa konstrukcja produktu lub wskazówki producenta.

§ 2. Kto przez umieszczenie na produkcie swojej nazwy, znaku towarowego lub innego oznaczenia odróżniającego podaje się za producenta, odpowiada jak producent. Tak samo odpowiada ten, kto produkt pochodzenia zagranicznego wprowadza do obrotu krajowego w zakresie swojej działalności gospodarczej (importer).

§ 3. Producent oraz osoby wymienione w paragrafach poprzedzających odpowiadają solidarnie.

§ 4. Jeżeli nie wiadomo, kto jest producentem lub osobą określoną w § 2, odpowiada ten, kto w zakresie swojej działalności gospodarczej zbył produkt niebezpieczny, chyba że w ciągu miesiąca od daty zawiadomienia o szkodzie wskaże poszkodowanemu osobę i adres producenta lub osoby określonej w § 2 zdanie pierwsze, a w wypadku towaru importowanego – osobę i adres importera.

§ 5. Jeżeli zbywca produktu nie może wskazać producenta ani osób określonych w § 4, zwalnia go od odpowiedzialności wskazanie osoby, od której sam nabył produkt.

Art. 449(6). Jeżeli za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny odpowiada także osoba trzecia, odpowiedzialność tej osoby i osób wymienionych w artykułach poprzedzających jest solidarna. Przepisy art. 441 § 2 i 3 stosuje sięodpowiednio.

Art. 449(7). § 1. Odszkodowanie za szkodę na mieniu nie obejmuje uszkodzenia samego produktu ani korzyści, jakie poszkodowany mógłby osiągnąć w związku z jego używaniem.

§ 2. Odszkodowanie na podstawie art. 4491 nie przysługuje, gdy szkoda na mieniu nie przekracza kwoty będącej równowartością 500 euro.

Art.449(8).Roszczenie onaprawienie szkody wyrządzonej przez produkt niebezpieczny ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się lub przy zachowaniu należytej staranności mógł się dowiedzieć o szkodzie i osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jednak w każdym wypadku roszczenie przedawnia się z upływem lat dziesięciu od wprowadzenia produktu do obrotu.

Art. 449(9). Odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny nie można wyłączyć ani ograniczyć.

Art. 449(10). Przepisy o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny nie wyłączają odpowiedzialności za szkody na zasadach ogólnych, za szkody wynikłe zniewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania oraz odpowiedzialności z tytułu rękojmi za wady i gwarancji jakości.

Prawo

• Dyrektywa UE w sprawie odpowiedzialności za produkty wadliwe
• Dyrektywa UE w sprawie odpowiedzialności za produkty wadliwe – zmiany
• „Niebieski przewodnik” dotyczący unijnych przepisów w sprawie produktów
• Ustawa Kodeks cywilny

_________________________________

Podana powyżej treść nie jest opinią prawną ani poradą prawną. Wszelkie decyzje powinny być podejmowane na podsatwie dokładnej analizy ryzyka oraz weryfikacji prawnej. Tylko dokładna weryfikacja stanu faktycznego Twojej sprawy umożliwia wskazanie najlepszych rozwiązań prawnych w Twojej sprawie. W tym celu skontaktuj się z prawnikiem. Artykuły zamieszczone na stronie są aktualne na dzień publikacji, z racji tego, że prawo często się zmienia mniej na uwadze to, że podane informacje mogą być już nieaktualne.