Czy usługi mobilne kosmetyczki/fryzjerki/wizażystki mogą być usługami innowacyjnymi?

Słowo “innowacja” każdego dnia traci na znaczeniu. Używa się tego słowa opisując wszelkie różne działania, które czasami z innowacyjnością nie mają żadnego związku. Zaniża się znaczenie tego słowa – głównie aby zareklamować swój produkt. Podobnie jak kiedyś na wielkie mieszkanie wskazywało się, że to jest apartament – tak dziś apartamentem nazywa się kawalerki 15m2.. tylko dlatego, że są w dobrej lokalizacji.. zaniża się znaczenie słów, aby produkt/ usługa były bardziej prestiżowe i dawały poczucie tego, że jeżeli klient to kupi to poczuje się wyjątkowy.

Jak oglądam różne reklamy, które promują produkty (dotyczy to szerokiego wachlarza branż – nie tylko kosmetycznej), można zauważyć trend, że jak nie ma się argumentu przemawiającego za produktem/usługą to nazywa się go “innowacyjnym”.

Wstęp bardzo pesymistyczny, natomiast mam nadzieję, że wydźwięk dzisiejszego postu jako zakres pewnych moich przemyśleń może coś uwidoczni, albo wskaże na co zwrócić uwagę jeżeli chce się korzystać z słowa “innowacyjny”, albowiem wykorzystanie tego słowa może znacznie skomplikować sytuację, jeżeli okaże się, że produkt/ usługa nie są innowacyjne tak jak autor zapewniał.

Ale zaczynając od początku…

Czym jest innowacyjność?

Według słownika języka polskiego Innowacja to “1. wprowadzenie nowości do użytku, działania; nowatorstwo; 2. rzecz nowo wprowadzona; nowość”

Według ustawy z dnia 30 maja 2008 r.o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej – “działalność innowacyjna – działalność polegającą na opracowaniu nowej technologii i uruchomieniu na jej podstawie wytwarzania nowych lub znacząco ulepszonych towarów, procesów lub usług;”

Jeżeli mowa o innowacyjności, to należałoby odwołać się również do ROZPORZĄDZENIA MINISTRA PRZEDSIĘBIORCZOŚCI I TECHNOLOGII z dnia 20 września 2018 r.w sprawie szczegółowego przeznaczenia oraz szczegółowych warunków udzielania pomocy finansowej w ramach programów w obszarze innowacyjności gospodarki, które to odsyła w definicjach do niektórych definicji poniższego aktu prawnego.

Według ROZPORZĄDZENIA KOMISJI (UE) NR 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014 r.uznające niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu (wygasa z końcem grudnia 2020r)

“innowacje organizacyjne” oznaczają wprowadzenie nowej metody organizacyjnej do praktyk prowadzenia działalności przedsiębiorstwa, organizacji pracy lub relacji z podmiotami zewnętrznymi, z wyłączeniem zmian, które opierają się na metodach organizacyjnych już stosowanych przez to przedsiębiorstwo, zmian w zakresie strategii zarządzania, połączeń i przejęć, zaprzestania stosowania danego procesu, prostego odtworzenia lub podwyższenia majątku, zmian wynikających wyłącznie ze zmian cen czynników produkcji, dostosowania do potrzeb użytkownika, dostosowania do potrzeb rynku lokalnego, regularnych zmian sezonowych lub innych zmian cyklicznych, obrotu nowymi lub znacząco udoskonalonymi produktami;”

“innowacja w obrębie procesu” oznacza wdrożenie nowej lub znacznie udoskonalonej metody produkcji lub dostarczania towarów i usług (w tym znacznej zmiany w obrębie technik, sprzętu lub oprogramowania) definicja ta nie obejmuje natomiast: niewielkich zmian lub ulepszeń, zwiększenia mocy produkcyjnych lub usługowych poprzez dodanie systemów produkcyjnych lub logistycznych bardzo podobnych do obecnie stosowanych, zaprzestania stosowania danego procesu, prostego odtworzenia lub podwyższenia majątku, zmian wynikających jedynie ze zmian cen czynników produkcji, dostosowania do potrzeb użytkownika, dostosowania do potrzeb rynku lokalnego, regularnych zmian sezonowych i innych zmian cyklicznych, obrotu nowymi lub znacząco udoskonalonymi produktami;”

Biorąc pod uwagę powyższe rysuje się pewien obraz czym jest innowacyjność oraz znaczenie “innowacyjności” i kiedy ono będzie miało zastosowanie.

I tu przechodzę do meritum ciekawego wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie o sygnaturze I SA/Sz 791/18. Dotyczył on rozpatrywania wniosku o dofinansowanie, jednak podejmuje on istotę problemu innowacyjności w zakresie usług kosmetycznych/kosmetologicznych, które mają mieć czynnik “innowacyjności”. Warto wskazać, że jest to jeden z wielu wyroków i przestawia pewien pogląd, który również zależy od stanu faktycznego, terytorialności, sądu, który go wydał i wielu innych czynników. Zatem poglądy mogą być różne.

Dla ułatwienia wskażę, że za słowem “Strona” należy rozumieć osobę składającą wniosek o dofinansowanie.

Strona, która składała wniosek wskazała według jej zdania, że  “innowacyjność operacji będzie polegała na wprowadzeniu na rynek lokalny nowych nie prowadzonych dotąd usług kosmetologicznych – głównie laserowych z dojazdem do klienta, tj.m.in. usuwanie makijażu permanentnego (co jest bardzo modne w każde grupie wiekowej), usuwanie zbędnego owłosienia, hirsutyzm, zamykanie teleangiektazji elektroepilacja, elektrokoagulacja, peeling węglowy – black doll, laserowy lifting skóry.”

Według strony jak wskazała “innowacyjnością będzie również połączenie różnych dziedzin zdobytych doświadczeń potwierdzonych dyplomami, certyfikatami i wprowadzenie do usług. Będzie to kluczowym rozwiązaniem problemu i podjęciem odpowiedniej kuracji zarówno pod kątem kosmetycznym jak i dietetycznym (który w dzisiejszych czasach ma ogromne znaczenie dla naszej skóry, urody oraz zdrowia).” 

Kolejno wskazane zostało przez Stronę, iż “nawiąże współpracę z mgr. ds. dietetyki z wieloletnim doświadczeniem, co w znaczny sposób wpłynie na efekty kuracji poprzez układanie odpowiednich diet oraz nauczania zdrowych nawyków żywieniowych wśród każdej grupy wiekowej. Usługa będzie miała popyt na rynku.” Wskazano również, że “na terenie powiatu (…) nie istnieje na dzień dzisiejszy żadna konkurencja o takim samym bądź podobnym charakterze. Najbliższe gabinety tylko stacjonarnie oferujące zabiegi laserowe są oddalone o 60 km”

Rada Stowarzyszenia rozpatrującego wniosek złożony przez Stronę oceniła wniosek Strony jako zgodny z Lokalną Strategia Rozwoju i przyznała mu 43,18 punku, co zapewniło Projektowi Strony 18 miejsce na liście rankingowej operacji wybranych do udzielenia wsparcia.

Rada ustaliła kwotę wsparcia w wysokości (…) zł. Rada poinformowała jednocześnie, że “operacja” Strony nie mieści się w limicie środków wskazanym w ogłoszeniu o naborze wniosków. Z uzasadnienia oceny wniosku Strony wynikało, że za kryterium innowacyjności wniosek uzyskał 0 punktów na 15 możliwych. Jak bowiem wskazano w uzasadnieniu tej oceny Rada przeanalizowała operację pod kątem innowacyjności produktowej, organizacyjnej oraz marketingowej. W wyniku dokonanej oceny nie wykazano żadnej z powyższych innowacji.

Strona w karcie opisu operacji jakie składały się na zakres czynności, wskazała jako innowacyjność świadczenie mobilnych usług kosmetycznych a zdaniem Rady Stowarzyszenia, która odpowiadała za przyznanie tej dotacji – tej usługi nie można traktować jako innowację, albowiem na terenie (…) działają mobilne kosmetyczki. Według Rady  “innowacyjnym mógłby być szeroki wachlarz zabiegów proponowanych przez Stronę, jednakże w wyniku oceny uznano, że większość z proponowanych zabiegów nie jest możliwa do realizacji mobilnie, w domu klientki ze względu na brak sterylności dokonywanych czynności (zabiegi muszą być wykonywane w sterylnych warunkach specjalnie przystosowanego do tego celu gabinetu).”

Tu pojawia się zatem ciekawy kontekst dotyczący jakie usługi można świadczyć mobilnie a jakie nie. Panuje wszechobecny pogląd, że w sumie można wszystko świadczyć mobilnie, jeżeli nie jest to wprost zakazane przez prawo.. w mojej ocenie jest to błędny pogląd, albowiem nie zawsze coś jest uregulowane w przepisach wprost, a czasami interpretacji należy szukać w innych aktach prawnych z pewną modyfikacją, a czasami wynika to z pewnych ogólnych zasad oraz tego “co ustawodawca ma na myśli – jaki cel temu przyświeca – tworząc jakiś zakres wymagań np. sanitarnych”.

Przechodząc dalej bo oczywistym było, że sprawa znajdzie swoje zakończenie w sądzie.

“Sąd zaznaczył, że organ (Rada Stowarzyszenia) w pierwotnej ocenie kryterium innowacyjności zauważył co prawda, wskazaną we wniosku i załączonej do niego dokumentacji ww. wielopłaszczyznowość kryterium innowacyjności, wskazywaną przez Skarżącą (Stronę). Organ wskazał bowiem w pierwotnej ocenie wniosku, że “innowacyjnym mógłby być szeroki wachlarz zabiegów proponowanych przez Stronę, jednakże w wyniku oceny uznano, iż większość z proponowanych zabiegów nie jest możliwa do realizacji mobilnie, w domu klientki ze względu na brak sterylności dokonywanych czynności (zabiegi muszą być dokonywane w sterylnych warunkach specjalnie przystosowanego do tego celu gabinetu)“.  Dalej sąd wskazał, że “organ nie wyjaśnił przy tym jednoznacznie, które z usług uznał za niemożliwe do ich mobilnego świadczenia oraz nie wskazał czy pozostałe z usług i które – skoro nie wszystkim odmówił możliwości mobilnego ich świadczenia – spełniają kryterium innowacyjności czy też nie i z jakiego ewentualnie powodu.”

Sąd podkreślił, że “takie stanowisko de facto jedyne uzasadnienie oceny kryterium innowacyjności we wskazanym przez Skarżącą aspekcie złożoności usług, które miały być świadczone w ramach Projektu.” 

Sąd wskazał także, że organ ograniczył się bowiem do rozważenia spełnienia kryterium innowacyjności jedynie poprzez pryzmat aspektu możliwości mobilnego świadczenia usług kosmetologicznych laserowych oraz ich świadczenia na terenie działania organu, nie wskazując przy tym które z usług są możliwe do świadczenia mobilnie a które nie – przy czym jednocześnie wskazał, że większość (a zatem nie wszystkie) usług nie może być świadczona mobilnie.”

Sąd wskazuje również, że “w treści protestu (to pewnego rodzaju takie odwołanie od decyzji) Skarżąca w sposób szczegółowy opisała sposób działania ww. urządzeń laserowych, które mają zostać użyte do świadczenia usług wskazanych w Projekcie oraz opis wykonywania ww. usług.Opisy te potwierdzać miały stanowisko Skarżącej, zgodnie z którym nie są prawdziwe twierdzenia organu o braku możliwości mobilnego świadczenia tych usług z wykorzystaniem ww. urządzeń. Sąd przyznał rację Skarżącej, co do tego że stanowisko organu w tym zakresie nie było wyczerpujące oraz, że brak było jego oparcia w wiarygodnych źródłach poznawczych.

W ocenie Sądu, “takie uzasadnienie oceny kryterium innowacyjności, które w istocie pomija wszystkie aspekty innowacyjności wskazywane w wniosku i załączonej do niego dokumentacji zaś w pozostałym zakresie opiera się na niewiarygodnych lub niewskazanych szczegółowo źródłach poznawczych jest nie tylko niepełne lecz uniemożliwia praktycznie kontrolę dokonanej oceny kryterium innowacyjności w kontekście przestrzegania zasad przejrzystości, rzetelności i bezstronności oceny.“

Powyższe ukazuje również ciekawy pryzmat w jaki sposób należy dokumentować “innowacyjność” na różnych płaszczyznach, albowiem nie będzie to tylko wskazanie danego produktu, usługi i ogólnikowego opisu, ale szczegółowy zakres dlaczego właśnie ta usługa/produkt są innowacyjne.

Dlatego też, w tej sprawie Sąd, zebrał wszelkie wszystkie wymogi ustawowe, i uznał, że ocena dokonywana przez Radę nie została bowiem przeprowadzona w sposób przejrzysty i rzetelny, stosownie do zasad wyrażonych w art. 37 ust. 1 ustawy wdrożeniowej.

Innowacje rozpatruje się w kilku kategoriach:

1. innowacje w zakresie produktów (dotyczące nowego produktu lub usługi),
2. innowacje w zakresie procesów (może to być nowa lub udoskonalona metoda mająca na celu produkcję lub dostawę),
3. innowacje marketingowe (jest to innowacja, która ma zastosowanie do wynalezienia zupełnie nowej metoda marketingowej),
4. innowacje organizacyjne (nowe sposoby działań organizacyjnych).

Reasumując zatem czy usługi mobilne mogą być innowacyjne? Odpowiem – to zależy 🙂

To zależy od zakresu tych usług, wykorzystanych produktów, wykorzystywanych metod organizacyjnych, informatycznych – jeżeli z takich się korzysta – środków transportu itd. Biorąc pod uwagę powyższe istotny jest również rynek konkurencji, albowiem innowacyjność to “coś” nowego/udoskonalonego – czego nie ma jeszcze konkurencja.

Biorąc pod uwagę również możliwości rozwoju technologicznego, oprogramowania w zakresie branży beauty za chwilę innowacyjnością być może w wersji mobilnej będą takie zabiegi, które swoją “nie inwazyjnością” bedą mogły działać cuda.

Warto jednak mieć na uwadze również to, aby słowa takie jak m.in innowacyjny, innowacyjność, innowacja nie były nadużywane w zakresie reklam czy też promocji produktów/usług jeżeli rzeczywiście produkt/usługa nie spełnia tych przesłanek – z prostej przyczyny. Reklama wprowadzająca w błąd lub stanowiąca czyn nieuczciwej konkurencji lub nieuczciwą praktykę rynkową narusza zbiorowe interesy konsumentów, a co za tym idzie Prezes UOKiK może podjąć działania mające na celu wyeliminowania tej praktyki. W obecnych czasach, gdzie klienci są bardziej świadomii warto mieć na uwadze tego typu potencjalne zagrożenia prawne, albowiem niekiedy wiążą się one z ogromnymi karami nie tylko finansowymi.

______________________________

Podana powyżej treść nie jest opinią prawną ani poradą prawną. Wszelkie decyzje powinny być podejmowane na podsatwie dokładnej analizy ryzyka oraz weryfikacji prawnej. Tylko dokładna weryfikacja stanu faktycznego Twojej sprawy umożliwia wskazanie najlepszych rozwiązań prawnych. W tym celu skontaktuj się z Adwokatem lub Radcą Prawnym w Twoim miejscu zamieszkania/prowadzenia biznesu.