Czy właściciel salonu kosmetycznego, fryzjerskiego może wykorzystywać wizerunek pracownika?

Coraz częściej spotykamy się z sytuacją, gdzie salony kosmetyczne, fryzjerskie wstawiają zdjęcia swoich pracowników do social media. Zdjęcia jak pracownik zaprasza do salonu, zdjęcia jak pracownik zachęca do zakupu produktów dostępnych w salonie itd. W jaki sposób tego typu działania organizowane przez właściciela rzutują na prawa pracownika lub zleceniobiorcę?

Wizerunek jest dobrem osobistym ujętym w artykule 23 kodeksu cywilnego.

„Dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach.”

Natomiast w ustawie o prawach autorskich i prawach pokrewnych znajdziemy odpowiedź dotyczącą kiedy następuje zezwolenie na rozpowszechnianie wizerunku.

Zgodnie bowiem z artykułem 81 wyżej wskazanej ustawy:

„1. Rozpowszechnianie wizerunku wymaga zezwolenia osoby na nim przedstawionej. W braku wyraźnego zastrzeżenia zezwolenie nie jest wymagane, jeżeli osoba ta otrzymała umówioną zapłatę za pozowanie.
2. Zezwolenia nie wymaga rozpowszechnianie wizerunku:
1) osoby powszechnie znanej, jeżeli wizerunek wykonano w związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych, w szczególności politycznych, społecznych, zawodowych;
2) osoby stanowiącej jedynie szczegół całości takiej jak zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza.”

Również Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 19 września 2019 r. o sygnaturze akt: VI ACa 528/17 wskazał, że „Wizerunek jako dobro prawne objęte ochroną na gruncie art. 24 k.c. i art. 81 u.p.a.p.p., stanowi szeroko pojętą podobiznę człowieka, a więc konkretyzację i ustalenie obrazu fizycznego jednostki, zdatną do zwielokrotniania i rozpowszechniania. Wizerunek w sensie prawnym nie jest więc tożsamy z wyglądem fizycznym człowieka, stanowi przedstawienie i konkretyzację tego wyglądu. Wizerunek w świetle art. 81 u.p.a.p.p. stanowi pewne dobro niematerialne, którego ochrona przyznana przez przepisy Prawa autorskiego ma charakter ściśle formalny i obiektywny. Zgodnie z art. 81 ust. 1 u.p.a.p.p. zakazane jest każde rozpowszechnienie wizerunku bez zgody osoby na nim przedstawionej, chyba że w danej sprawie występują szczególne okoliczności wskazane w tym przepisie. W szczególności, zgodnie z art. 81 ust. 2 pkt 1 u.p.a.p.p., nie jest bezprawne rozpowszechnianie wizerunku osoby powszechnie znanej, jeżeli wizerunek wykonano w związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych, w szczególności politycznych, społecznych, zawodowych.”

W omawianej sytuacji chodzi nam o sytuację, w której utrwalenie wizerunku powstaje na skutek zdjęcia pracownika lub zleceniobiorcy. O ile pracodawca może wykorzystać zdjęcie pracownika do celów identyfikacji zgodnie z artykułem 4 rozporządzenia o aktach osobowych, o tyle dotyczy to tylko formalnej kwestii związanej np. z realizacją identyfikatora dla pracownika.

Bez żadnych wątpliwości zatem, właściciel salonu kosmetycznego, fryzjerskiego czy też innego gabinetu odnowy nie ma podstaw do tego, aby wymuszać na pracowniku zgody na przetwarzanie jego wizerunku. Zgoda taka powinna być co do zasady wprost na piśmie. Wykorzystywanie wizerunku pracownika bez jego zgody lub też w sytuacji przymuszenia go do takiej zgody nakłada na właściciela ryzyko odszkodowania wobec pracownika.

Co powinien zrobić właściciel aby móc wykorzystywać wizerunek pracowników/zleceniobiorców?

1. Powinna zostać podpisana umowa na wykorzystywanie wizeruku w celach określonych umową
2. W Umowie powinny zostać wskazane pola eksploatacji danych zdjeć
3. W Umowie powinna być informacja w jakim czasie wizerunek będzie przetwarzany
4. W Umowie powinna być również informacja dotycząca alternatywnych kwestii związanych z możliwością odwołania zgody na wykorzystywanie wizerunku
5. W Umowie powinny być również przepisy dotyczące przetwarzania danych w postaci wizerunku oraz obowiązek informacyjny administratora danych
6. W Umowie należy wskazać zakres wynagrodzenia za wykorzystanie wizerunku
7. Warto tu wskazać, że pracownika/zleceniobiorcy nie można przymuszać do odpisania takowej zgody
8. Pracownik powinien mieć możliwość odwołania takowej zgody(jeżeli taka została zawarta w umowie o pracę) – no chyba, że została podpisana osobna umowa o braku takiej możliwości.

Podane punkty są tylko wskazówkami o czym należy pamiętać, jednak może się zdarzyć, że do każdej indywidualnej sytuacji potrzebne będzie więcej istotnych elementów umowyo których nie wspominam w poście.

Masz pytania dotyczące aspektów prawnych ? Zapraszam na indywidualną konsultację

______________________________________________________

Podana powyżej treść nie jest opinią prawną ani poradą prawną. Wszelkie decyzje powinny być podejmowane na podsatwie dokładnej analizy ryzyka oraz weryfikacji prawnej. Tylko dokładna weryfikacja stanu faktycznego Twojej sprawy umożliwia wskazanie najlepszych rozwiązań prawnych w Twojej sprawie. W tym celu skontaktuj się z prawnikiem. Artykuły zamieszczone na stronie są aktualne na dzień publikacji, z racji tego, że prawo często się zmienia mniej na uwadze to, że podane informacje mogą być już nieaktualne.